Twijfelen aan de werkelijkheid (slot)

Mijn boek Twijfelen aan de werkelijkheid verschijnt – als alles goed gaat – in september 2023 bij Walburg Pers (een imprint van Amsterdam University Press).

Uit het voorwoord:

“Er is een cruciaal verschil tussen zelfstandig denken en groepsdenken. Van groepsdenken is niemand geheel vrij, en naarmate we meer gesteld zijn op harmonie en overeenstemming zijn we er helaas vatbaarder voor. Ik ben het hierin geheel met Arthur Schopenhauer eens: wie zelfstandig wil leren denken moet tegen een beetje eenzaamheid kunnen. Als je bang bent om je uit te spreken in een groep waar je bij hoort, dan zou het weleens kunnen zijn dat die groep te hoge eisen stelt aan jouw loyaliteit. En dan moet je misschien kiezen. Wat wil ik liever: bij de groep blijven horen of zelfstandig mijn oordeel kunnen vormen?

Het alleen zijn zullen we tot op zekere hoogte moeten leren verdragen, maar eenzaam hiermee tobben hoeft gelukkig niet. Onafhankelijk denken valt door oefening te leren, en anderen kunnen ons daarbij helpen. Het wordt nooit perfect, maar het kan wel steeds beter worden. We kunnen ons oefenen om het gezelschap te leren verdragen van mensen die zelf geleerd hebben zelfstandig en onafhankelijk te denken, en die ons daarom af en toe zullen tegenspreken. Wie zelfstandig wil leren denken moet immers ook tegen een beetje tegenspraak kunnen. Donald Trump heeft dat nooit geleerd, vandaar dat de tegenspraak van Tony Fauci hem razend maakte. Maar wij kunnen ernaar streven om anders te worden dan de Donald. We moeten weer leren om het op een respectvolle manier met elkaar oneens te zijn, zodat we elkaar kunnen bijstaan bij een gezamenlijk streven naar meer helderheid."

Hopelijk vind ik hier lezers voor.